Đại tá, Cựu chiến binh (CCB), Anh hùng LLVTND Trần Hữu Bào, sinh năm 1950, quê ở xã Hiến Sơn, huyện Đô Lương, nguyên Chủ nhiệm Chính trị Sư đoàn 968, Quân khu 4. Năm 17 tuổi (12/7/1967) ông lên đường nhập ngũ, được biên chế vào c5, d8, e66, f304, tham gia chiến dịch giải phóng Khe Sanh, thuộc huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị (năm 1968). Kỷ niệm sâu sắc của ông trong Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước là “45 ngày chốt giữ cao điểm 595”.

Theo lời kể của Đại tá, CCB, Anh hùng LLVTND Trần Hữu Bào. Đầu năm 1968, Khe Sanh - Hướng Hóa, trở thành tâm điểm, được cả thế giới chú ý, theo dõi khi Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương quyết định mở Chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh. Không chỉ đội ngũ cố vấn quân sự của Mỹ ở Sài Gòn, mà ngay cả những chuyên gia quân sự hàng đầu của nước Mỹ cũng bị “mất phương hướng” khi cho rằng sẽ có một “Điện Biên Phủ khác” ở Khe Sanh.

Thung lũng Khe Sanh nằm ở vùng rừng núi heo hút phía Tây Quảng Trị, được xác định là một trong những địa bàn chiến lược ở khu vực giáp ranh giới tuyến quân sự tạm thời. Năm 1966, tại khu vực Nam vĩ tuyến 17 đến Đường 9 - Khe Sanh, Mỹ đã cho xây dựng tuyến phòng thủ, lấy tên là hàng rào điện tử McNamara.

Ở vị trí “mỏ neo” khu vực ngã ba biên giới, Khe Sanh được định vị là một trong ba “mắt thần” của hàng rào điện tử McNamara, nơi Mỹ tập trung xây dựng một Tập đoàn cứ điểm mạnh, gồm Chi khu quân sự Hướng Hóa, Cụm cứ điểm Làng Vây và sân bay Tà Cơn, được trang bị đầy đủ các loại vũ khí hiện đại, tối tân nhất lúc bấy giờ, với nhiều hệ thống công sự dày đặc có sự yểm trợ bằng máy bay B52, cùng với đội quân tinh nhuệ nhằm cắt đứt tuyến chi viện của ta trên tuyến đường mòn Hồ Chí Minh, ngăn chặn quân ta từ Bắc vào, từ Lào sang và làm tấm bình phong che chắn cho khu vực phòng thủ của chúng ở phía Đông đường 9.

Tà Cơn là căn cứ quân sự có kết cấu hoàn chỉnh của địch, bao gồm sân bay, sở chỉ huy trung tâm, hệ thống tiếp tế, thông tin liên lạc đầy đủ. Điểm cao 595 trước đó do địch chiếm đóng, nằm giữa các điểm cao 832, cao điểm 689, cao điểm 500, phía tây bắc của sân bay Tà Cơn khoảng một cây rưỡi, trên con đường này, hằng ngày bọn Mỹ thường cho xe tăng yểm hộ xe vận tải chở hàng tiếp tế tới sây bay Tà Cơn. Nhưng sau đó bị ta vây ép, chúng buộc phải rút chạy về trung tâm cứ điểm Tà Cơn. Ngay khi ta chiếm cao điểm, Trần Hữu Bào, cùng đơn vị Tiểu đội 3, Trung đội 1, Đại đội 5, Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 66, Sư đoàn 304, được giao nhiệm vụ nhanh chóng chốt giữ cao điểm 595, đánh tiêu diệt quân Thủy quân lục chiến Mỹ, chặn đường tiếp tế và hạn chế máy bay vận tải của địch xuống sân bay.

Để chốt giữ điểm cao, đơn vị đã bố trí lực lượng: Mỏm 1 thấp bố trí Tiểu đội 1 và Tiểu đội 2, Tiểu đội 3 chốt giữ; mỏm 2 cao hơn mỏm 1, được bố trí hai hầm chữ Y ở cửa hầm, có hố đứng bắn, cảnh giới quan sát phát hiện địch. Trung đội có hỏa lực B41, Tiểu đội có hỏa lực B40, Đại đội có hỏa lực cối 60, Đại đội 5 giữ chốt được sự chi viện của Đại đội 8 cối 82 và hai Đại đội cơ động là Đại đội 6 và Đại đội 7.

Bản thân ông (Bào), được giao nhiệm vụ giữ súng hỏa lực B40 và súng AK và 3 cơ số lựu đạn, Tiểu đội 3 do đ/c Phạm Nhất Linh - Phó Trung đội trưởng trực tiếp chỉ huy, trang bị súng AK, đ/c Bút Tiểu đội trưởng, trang bị súng AK, đ/c Thúy chiến sĩ trang bị súng trung liên, đ/c Thứ Tiểu đội phó trang bị súng AK.

Nhiệm vụ của đơn vị giữ vững cao điểm 595 với quyết tâm cao “Còn người còn trận địa”, tiểu được quán triệt cách đánh, chờ địch vào gần 10 - 15m mới nổ súng, làm cho địch bất ngờ, địch bị sát thương cao mà vẫn giữ bí mật được lực lượng của ta.

Từ khi lên giữ chốt, các chiến sĩ trực thay nhau canh gác 24/24 tiếng trong ngày. Ngày và đêm bị máy bay, pháo cối của địch từ sân bay Tà Cơn bắn ra liên tục, cao điểm 595 bị bom đạn cày xới, ban ngày không đi lại được, các hoạt động đều diễn ra ban đêm. Cuộc sống của anh em trên chốt ăn cơm nắm, uống nước không đủ, không tắm, quần áo nhờ anh nuôi mang về sau giặt rồi mang lên. Khi hành quân chiếm lĩnh trận địa và giữ chốt, đơn vị bị thương và hy sinh 45 đ/c.

Trận địa chốt của Tiểu đội 3 được bố trí hai hầm chữ Y, bố trí hai bên đường tăng của địch, có thể quan sát phát hiện địch từ sân bay Tà Sơn đánh vào chốt. Hầm bên trái gồm có đ/c Linh Phó Trung đội trưởng, đ/c Bút Tiểu đội trưởng, đ/c Thúy chiến sĩ trung liên. Hầm bên phải đ/c Thứ Tiểu đội trưởng và ông (Bào) chiến sĩ.

Ngày 06/4/1968, đã là ngày thứ 45 làm nhiệm vụ chốt giữ ở điểm cao 595, trận địa chốt của đơn vị thường xuyên bị máy bay ném bom, pháo cối từ sân bay Tà Cơn bắn ra liên tục, vô cùng căng thẳng.

Trước đó hai tuần, một Đại đội Thủy quân lục chiến Mỹ đánh vào mỏm 1 do Tiểu đội 1 và Tiểu đội 2 chốt giữ, bọn địch bị tiêu diệt 23 tên.

Sáng hôm ngày 06/4/1968, như thường lệ, đ/c Linh Phó Trung đội trưởng và đ/c Bút đi kiểm tra, nhắc nhở các đồng chí trong tiểu đội, đ/c Linh nhận định. Tối hôm qua và sáng nay, địch bắn pháo cối ít hơn những ngày trước, đề phòng địch tấn công vào chốt, các đồng chí ăn sáng xong, tất cả chuẩn bị thật chu đáo để đánh địch, đạn lên nòng, lựu đạn mở nắp bảo hiểm và tăng cường quan sát phát hiện địch từ xa, từ phía sân bay Tà Cơn ra.

Khoảng 9 giờ sáng, máy bay ném bom vào trận địa, sau đó pháo cối từ sân bay Tà Cơn bắn vào trận địa dồn dập hồi lâu, cả Tiểu đội vẫn an toàn, tăng cường quan sát, đơn vị đã phát hiện bọn Thủy quân lục chiến Mỹ đang tiến vào trận địa chốt. Khi chúng tiến vào cách chốt khoảng hơn 100m, chúng dừng lại triển khai hỏa lực đi cùng bắn dồn dập vào trận địa, cả Tiểu đội quan sát phát hiện địch từ dưới dốc đi lên, đ/c Linh và đ/c Bút động viên anh em bình tĩnh, chờ chúng vào thật gần 10 - 15m ném thủ pháo và lựu đạn, sau đó bắn trung liên và AK để tiêu diệt, địch tiến vào phía hầm bên trái do đ/c Linh chỉ huy, cả tổ nổ súng, tốp đi đầu đã bị tiêu diệt.

Trước cửa hầm ông (Bào) có hố bom, bọn Mỹ hoảng hốt nhảy xuống có 10 tên, ông ném quả lựu đạn chúng bị tiêu diệt hết, khi Tiểu đội nổ súng, hỏa lực của cấp trên bắn chi viện trúng đội hình của địch, gây cho chúng nhiều thương vong, đội hình của địch rối loạn, tên chỉ huy la hét, thúc lính đánh lên, nhưng bị Tiểu đội dùng trung liên và tiểu liên bắn tiêu diệt phải lùi ra sau. Chúng lùi ra sau củng cố lực lượng, dùng hỏa lực bắn vào trận địa, đ/c Thúy chiến sĩ trung liên bị thương nặng, đ/c Bút Tiểu đội trưởng bị thương.

Sau khi dùng hỏa lực bắn vào trận địa, quân địch tấn công vào trận địa một lần nữa, nhưng đều bị Tiểu đội tiêu diệt phải bật ra, buổi chiều chúng rút về sân bay Tà Cơn. Đêm hôm đó sửa chữa lại công sự trận địa, Tiểu đội 3 họp rút kinh nghiệm chiến đấu ngay, cả Tiểu đội đã lập công lớn. Đ/c Linh diệt 25 tên địch, đ/c Bút diệt 5 tên, đ/c Thứ diệt 8 tên, đ/c Thúy diệt 17 tên, đ/c Bào diệt 10 tên. Tất cả là 65 tên.

Vũ khí ta thu được hai súng phóng lựu đạn, 1 súng đại liên, 11 khẩu AK 15 và nhiều lựu đạn mỏ vịt.

Tối hôm đó, đ/c Đợi Tiểu đội trưởng lên thay đ/c Bút Tiểu đội trưởng, đ/c Phiệt chiến sĩ trung liên thay đ/c Thúy, Tiểu đội có 5 đ/c. Theo nhận định của trên, ngày mai địch có thể tấn công quy mô lớn hơn, trận đánh diễn ra ác liệt đ/c Linh Phó Trung đội trưởng động viên Tiểu đội quyết tâm chiến đấu cao “còn người còn trận địa”. Cương quyết giữ điểm cao 595 đến cùng, tiêu diệt địch, thu vũ khí, đợi địch vào gần mới nổ súng, đánh cả địch ở dưới đất và trên trời.

Sáng ngày 07/4/1968, khi sương mù vừa tan, máy bay, pháo cối dồn dập đánh vào cao điểm 595, trận địa của Tiểu đội bị pháo cối cày xới, các đồng chí không ai bị thương, đ/c Linh trực tiếp kiểm tra, nhắc nhở anh em quan sát phát hiện địch từ xa, súng lên đạn, lựu đạn mở chốt an toàn, nhớ chờ địch vào thật gần mới nổ súng.

Khoảng hơn 9 giờ sáng, sau khi hỏa lực của địch bắn vào trận địa, quân địch tấn công vào chốt số lượng đông hơn hôm trước, cả Tiểu đội đồng loạt ném lựu đạn, bắn súng trung liên và AK, số đi đầu bị chết và bị thương rất nhiều, khi Tiểu đội nổ súng, có sự chi viện của hỏa lực cối 60, cối 82 bắn trúng đội hình quân địch, chúng la hét ầm ĩ. Sau đó, chúng dùng hỏa lực bắn vào chốt, đ/c Phiệt chiến sĩ trung liên hy sinh, đ/c Đợi, đ/c Linh bị thương.

Khi quân địch lùi ra phía sau, ông (Bào) bò sang hầm đ/c Linh, đ/c nói Tổ bên này hy sinh 1, bị thương 2, đ/c nhanh chóng trở về hầm, cùng đ/c Thứ đánh địch bảo vệ thương binh và giữ vững chốt.

Khoảng hơn 11 giờ, quân địch tổ chức tấn công, bị Tiểu đội dùng lựu đạn, súng AK, hỏa lực cối 60, cối 82 của Đại đội và Tiểu đoàn chi viện tiêu diệt được nhiều địch.

Buổi chiều, khoảng hơn 16 giờ, quân địch bắn hỏa lực vào trận địa và dùng bộ binh đánh vào chốt, nhưng bị đánh trả không thể chiếm được chốt, tên chỉ huy hò hét, đốc thúc lính xông lên, nhưng đã bị Tiểu đội bắn tiêu diệt. Càng về chiều tối sương mù dày đặc, quân địch bò lên kéo xác những tên chết và bị thương, ông và anh em tiếp tục dùng AK tiêu diệt thêm nhiều tên nữa.

Kết thúc 45 ngày chốt giữ cao điểm 595, ngày 6 và 7/4/1968 trực tiếp đánh nhau với lính Thủy quân lục chiến Mỹ. Với sự bí mất, bất ngờ, mưu trí, tạo bạo, đánh gần, đánh hiểm và ý chí kiên cường, chấp hành nghiêm chỉ thị mệnh lệnh của cấp trên, không sợ gian khổ hy sinh, Tiểu đội 3 của ông (Bào) đã tiêu diệt 205 tên Mỹ, bản thân ông (Bào) tiêu diệt 78 tên. Tiểu đội hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được tặng Huân chương Quân công hạng Ba, cá nhân ông (Bào) được tập thể bình xét tặng Huân chương Chiến công hạng Nhất. Ngày 25/8/1970, được Nhà nước tặng danh hiệu anh hùng LLVTND.

Khi được hỏi? Qua câu chuyện này, ông (Bào) là người đã trực tiếp tham gia chiến đấu, lập được những thành đặc biệt tích xuất sắc và đã từng giữ các cương vị lãnh đạo, chỉ huy trong Quân đội, ông rút ra được điều gì cho các thế hệ cán bộ, chiến sĩ sau này. Ông Trần Hữu Bào nói: Những gì tôi kể trên, cũng chính là những điều tôi đã muốn nhắn nhủ thế hệ sau này trong chiếu đấu, đó là yếu tố: “Bí mất, bất ngờ, mưu trí, tạo bạo, đánh gần, đánh hiểm và ý chí kiên cường, chấp hành nghiêm chỉ thị mệnh lệnh của cấp trên, không sợ gian khổ hy sinh”. Ông nói thêm: “Yêu nước trong thời kỳ đất nước có chiến tranh, nó thể hiện ở việc căm thù giặc, rồi thì dám hy sinh, xung phong lên đường nhập ngũ tham gia chiến đấu, giải phòng đất nước. Thế hệ trẻ bây giờ, có điều kiện hơn, phải làm thể nào để góp sức của mình, cống hiến, xây dựng đất nước, xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh”./.

                                                                                 Bảo Nam